Thema: Tips & tops

Rond mijn dertigste, heb ik een periode gehad op mijn werk die heel zwaar was. Ik was beland in wat ooit een groot project was geweest, met een belangrijke maar ontevreden klant. Gedurende maanden moest er puingeruimd worden met een heel klein team, onder leiding van een extreem agressieve manager van de klant. Als ik in die tijd überhaupt al tijd had om te slapen, dan was het niet meer dan twee of drie uur per nacht. Maar ik hield het wonderwel vol. Het project kwam naar de finishlijn, en de klant was tevreden.

De dagen na de afronding zat ik op kantoor te werken aan een onderzoeksvoorstel voor weer een nieuwe klant. Het was stil op kantoor. Het leek er ook op dat de telefoon niet werd opgenomen, want hij bleef eindeloos rinkelen. Uiteindelijk rende ik naar de receptie om hem zelf op te nemen. Het was mijn moeder. Ze vroeg zich af waar ik was. Het was namelijk 24 december, en we zouden vanaf de 22e met de familie in Oostenrijk kerst vieren. Ik was het helemaal vergeten, en ineens begreep ik waarom ik als enige op kantoor zat. Ik ben in de auto gestapt en ben in één ruk naar Oostenrijk gereden. Toen ik een halve minuut onder een dik donzen dekbed lag, viel ik als een blok in slaap. Pas twaalf uur later werd ik wakker. Ik voelde me goed, en wilde uit bed stappen. Maar het lukte niet. Ik wist niet hoe ik mijn lichaam zo moest aansturen dat ik eruit kon komen.

Op ieder moment, zitten honderdduizenden Nederlanders thuis met een burn-out, en onlangs bleek van jonge werknemers tientallen procenten met burn-out en stressklachten te kampen. Bij mijzelf is nooit officieel een burn-out vastgesteld. In eerste instantie dachten de artsen bij mij aan een depressie, maar omdat de antidepressiva helemaal niks deden, bleek dat niet de juiste diagnose. Om te herstellen, nam ik een personal trainer, en hij wees mij op een artikel uit Harvard Business Review van Jim Loehr en Tony Schwartz, The Corporate Athlete. Een aanrader voor iedere professional.

Zelf haalde ik er een aantal dingen uit, die ik ook regelmatig heb gedeeld met collega’s en werknemers als zij tegen de randen van hun kunnen aanliepen. Het meest verhelderende advies uit het artikel vind ik manage energy, not time. Anders dan tijd, kan energie aangevuld worden, en daar moet je moeite insteken. Energie kan ook een beetje golven, en daar moet je gebruik van maken. Soms heb je de geest, en moet je even doorwerken. In een boek van Tommy Wieringa las ik een mooie uitspraak van de Japanse schilder Hokusai, die zei: ‘inspiratie moet je koesteren als een baby’, en soms heeft het gewoon geen zin, en kun je beter iets anders gaan doen, zoals naar de sportschool gaan of op een terras gaan zitten.

Een van de interessante inzichten van Loehr en Schwartz, is dat topatleten slechts een paar uur per week echt presteren. De andere uren trainen ze, ten behoeve van de prestatie en het herstel. Een marathon ‘op karakter’ uitlopen, geeft misschien een goed gevoel, maar is niet een heel goed idee. Dat geldt voor professionals ook. Je moet een paar uur per dag misschien presteren, en alles zo plannen dat dat ook wel genoeg is.

Als je je energie wilt managen, moet je ook bepaalde rituelen en gewoontes in je dag bouwen, waardoor je nooit te lang volledig aan staat. Vanaf mijn dertigste, heb ik bijvoorbeeld vrijwel nooit op kantoor of achter mijn computer geluncht. De Nederlandse lunchcultuur heb ik altijd als heel beklemmend ervaren, niet alleen door het waardeloze eten in de meeste bedrijfskantines maar ook omdat ik er altijd even uit wilde, om wat rust in de dag te creëren. Een schema heeft slack nodig. Ik plan tegenwoordig nooit meer dan drie meetings per dag. Op de andere momenten werk ik wel, maar hoef ik me niet te voegen naar het schema van anderen.

Een burn-out krijgen of overspannen raken is trouwens op zich niet zo erg. Het is goed om te weten waar je grenzen liggen, en het zou gek zijn als je daar in je leven niet een keer overheen zou gaan.